• Semmerzake, Unieke Sectie, kadastrale percelen 575s (gedeeltelijk), 575y (gedeeltelijk), 575x (gedeeltelijk) en 575v (gedeeltelijk). Dus het volledig onteigende terrein direct koppelbaar aan de bunker Se2 omvatte op die manier 5 are 37 ca. De bunker Se2 is in feite volledig samen te bekijken met de zeer nabijgelegen bunker Se3 omdat ze samen op de top van deze heuvelflank tegen de Schelde een klein fort vormden. U zal zien dat hun erfdienstbaarheden ook totaal op elkaar uitgewerkt waren.

• De aktes met bijhorende onteigeningen en erfdienstbaarheden voor de als 1 geheel te beziene bunker Se2 en Se3 zijn allicht van de meest complexe te vinden voor deze bunkerlijn. Voor de bouw van de bunker Se3 werd maar liefst effectief onteigend van 4 verschillende percelen.
• Het perceel met de grootste onteigening was het perceel Semmerzake, unieke sectie, kadastraal perceel 575x. Hiervan werd een perceel onteigend van 3 are 59 ca. Dit was meteen het grootste gedeelte van een tuin horende bij de woning op perceel 575v, behorende aan dezelfde eigenaar. Van dat perceel 575v gekadastreerd als woning werd ook nog eens 19 ca onteigend. Deze woning werd rond de periode van 2013 gesloopt en is ondertussen vervangen door een nieuwbouwwoning.
  • Deze percelen waren eigendom van Mr Jules Aerts, steenbakker en wonende op de woning van perceel 575v te Semmerzake.
  • De Akte voor deze onteigeningen op de percelen 575x en 575v werden verleden op 19 maart 1935 voor de prijs van 8000 BEF.
  • Op deze prijs werd nog eens een jaarlijkse intrest toegekend ter waarde van 5% wat neerkwam op een jaarlijkse intrest van 125 BEF.
• Daarnaast werd aan dezelfde eigenaar Mr Aerts nog een tweede akte opgesteld voor tijdelijke en permanente erfdienstbaarheden die zich bevonden tussen Se2 en Se3 om beiden met elkaar te verbinden. Zie hiervoor de bunkerfiche Se3.
• Daarnaast zijn er nog eens 2 kleinere aktes opnieuw voor de effectieve onteigening voor de bouw van de bunker Se2. Ditmaal zijn het perceeltjes juist zuidelijk van het eerder onteigende gedeelte van perceel 575x. Het zijn dan ook beiden onteigeningen op de bovenzijdes van percelen bosgrond aansluitend bij dit perceel 575x.
• Enerzijds was er een onteigening van 60 ca op de zuidoostelijke hoek van een groter perceel bosgrond in helling liggend.
  • Dit perceeltje was eigendom van Mr 't Sas René, eveneens steenbakker en wonende te Semmerzake. Dit zou een van de woningen kunnen zijn nu nog terug te vinden op uw rechter kant langs de Bergatstraat, zuidelijk van de bunker Se2.
  • De akte voor deze bijkomende onteigening werd verleden op 26 maart 1935 voor amper 365 BEF. De originele akte sprak over 350 BEF en werd allicht na veel zagen opgetrokken met 15 BEF.
  • Ook op deze beperkte akte zat een jaarlijkse intrest van 5% wat neerkwam op jaarlijks 18.25 BEF.
• Anderzijds was er een onteigening van 99 ca op het zuidelijke deel van perceel 575y, eveneens een groter perceel bosgrond in helling liggend.
  • Dit perceeltje was eigendom van Eerwaarde Heer Kannunik René De Muynck, wonende te Leuven.
  • Ook deze akte voor deze bijkomende onteigening werd verleden op 26 maart 1935 voor 650 BEF.
  • Ook op deze akte zat een jaarlijkse intrest van 5% wat neerkwam op jaarlijks 32.50 BEF.
• Om de bunker echter ten allen tijde te kunnen bereiken voorzag men in dit geval een zone van 3 meter breed vanaf de openbare weg (huidige kruispunt van Aalbroekweg en Schokkaertstraat. Van hieraf loopt nu een wegeltje dat ook Schokkaertstraat noemt en toen ook al als erfdienstbaarheid naar de verderop gelegen woning zal gediend hebben.
  • De permanente erfdienstbaarheid werd voorzien in een strook van 3 meter breed langs de rand noordoostelijke rand van perceel 563. Dit liep langs die zijde over 128 meter om dan nog voor 22 meter af te buiten naar links en aan te sluiten op de voorziene onteigening voor deze bunker Se2.
  • De tijdelijke erfdienstbaarheid die de bouw van de bunker diende mogelijk te maken gedurende de periode van 8 maanden volgend op het tekenen van de akte, omvatte een uitbreiding van deze zone van 3 meter naar een zone van 5 meter door extra 2 meter te voorzien van hetzelfde perceel 563.
  • Het perceel 563 was eigendom van Mejuffer Rachel Deronne (zonder beroep) en Jordaan Deronne (burgemeester van Semmerzake). De akte voor deze erfdienstbaarheden werd getekend voor akkoord op 19 maart 1935 voor de vrij schandalig hoge prijs van 2500 BEF.
  • Hierop werd dan nog eens een jaarlijkse intrest toegekend van 5% wat ook nog eens neerkwam op 125 BEF per jaar.
  • Opnieuw is deze akte voor erfdienstbaarheden met deze schandalig hoge vergoedingen er aan gekoppeld, een mooi voorbeeldj van hoe de ons kent ons theorie niet alleen van deze tijd is maar toen ook al meer dan vlot zijn weg kende. De meeste erfdienstbaarheden op de rest van de bunkerlinie gingen amper over de 200 BEF en kenden zelden of nooit clausules voor intresten.
• Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.

• Van de originele in bovenstaande vermelde percelen is ondertussen lang geen sprake meer. Alle vroegere percelen met als basisperceel 575 zijn heden omgevormd in nog 3 percelen met nr 575. Enerzijds is er het perceel 575b² dat volledig de originele huidige bunker Se2 omschrijft zoals hij heden nog te zien is in het maaiveld van de woning waar hij nu bijstaat. Dit is zonder het perceel dat ooit mee werd onteigend en de toegang zou vormen tot de eigenlijke bunker met inbegrip van een trage inloop voor de kanonnen naar binnen te rijden. De rest van de ooit voor de bunker onteigende percelen zitten allen mee inbegrepen in het huidige perceel 575h².
• Alle meer naar de Grotenbroekstraat liggende percelen die nooit deel uitmaakten van de onteigeningen en erfdienstbaarheden die vroeger ook basisperceel 575 vormden, krijgen heden een perceelnummer 575p².
• De respectievelijke bunker is wel 100% zeker ooit opnieuw van de staat verkocht aan de eigenaars van de woning die er vroeger bijstond en ondertussen werd gesloopt.
• Wel is opmerkelijk is dat men op huidige kadasterplannen de zeer kortbijliggende bunker Se3, amper een 35 a 40 meter van Se2 verwijderd, totaal verkeerd lokaliseert en veel lager in het er naast liggende bos situeert.

• Volg Opperweg richting Aalbroekweg. In het centrum van Semmerzake draait u af in het doodlopende wegeltje dat ook Schokaertstraat noemt (en zelfs de originele erfdienstbaarheid naar deze bunker was). De bunker ligt achteraan dit wegeltje in een tuin tussen 2 vrij recent gebouwde woningen.
• U kunt vanaf de straat de bunker zien. De bunker zelf ligt wel volledig op privéterrein en is niet meer zo vlot aan de binnenzijde te bekijken zonder de nodige hulpmiddelen. Hij is dan ook alleen te bezichtigen mits toestemming van de eigenaar. Respecteer de privacy aub.

• Het is één van de twee zware bunkers op de westelijke flank van Steunpunt Semmerzake in tweede lijn op de eigenlijke voorlinie van Semmerzake en uitkijkend op de Schelde. De dichtste bunker van de eigenlijke voorlinie is Se1 (105 m). Iets zuidelijker ligt nog Se3 (35 m). Hogerop noordelijk stond nog de commandobunker Se13 (185 m).

• De bunker heeft twee ruime kamers die ongeveer met een hoek van 45° ten opzichte van elkaar zijn opgesteld. Het zijn 2 kamers maar in feite vormen ze intern 1 grote ruimte. Links naast de ingang van de bunker zat een observatiekoepel.

• De schietgaten van de bunker kijken zowel westelijk als zuidwestelijk uit op de vallei naar de Schelde toe. De bunker had hierdoor een goed uitzicht op de ganse omgeving omdat hij op de rand van een vrij stijle helling stond.
• De bunker was geschikt voor het plaatsen van twee mobiele 75mm veldkanonnen.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

• Een ruw stenen uiterlijk van het type Tyrolien Mamelonné.
• Origineel was de bunker geverfd met kleurvlekken op het ruwe beton. De grondverf was bij deze bunker (en ook Se3) okergeel. Deze kan nog vrij intact teruggevonden worden aan de binnenkant van de schietgaten. Hierop waren dan kleurvlekken aangebracht in groen en vert de vessie = een mengkleur van okergeel en groen. De bunker heeft echter aan de buitenzijde geen restanten meer van zijn originele kleuren. Ook de verdwenen koepel zal allicht deze zelfde kleuren gedragen hebben.
• De toegang van de kanonkamer was afgesloten met een traliehek in smeedijzer, openend in 2 richtingen, elk hekgedeelte mat 1.10m x 2.10m (BxH).
• De schietgaten voor het 75 mm geschut waren afgesloten met metalen valluiken van 1.305m x 0.52m.
• In elke kanonkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.5 meters etagères met leggers in inlandse eik.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • 1 speciaal in de bodem ingewerkt staketsel op een zeer kort spoor om scharnierend het C75 veldkanon zeer snel te kunnen veranderen van vuurrichting
  • In elke kanonkamer waren 2 nissen voorzien voor het stapelen van een hoeveelheid munitie voor dit geschut.
• De koepel zat als je de bunker binnenkwam op de linker kant.
• Deze was te bereiken via 10 stijgijzers.
• Vanuit deze koepel vertrok 3.00 m stemdragerbuis om orders naar de bedieners van het 75mm geschut te kunnen doorgeven. Dit waren buizen van 1" op beide uiteinden voorzien van een trechtervormig uiteinde.
• De toegangsput was uitgemetst in baksteen met een bodem in beton waarin een sterfput met metalen rooster was voorzien.
• De toegang naar de bunker (vanaf Se3) zat deels verborgen achter struiken (een haag). Hierin was een dubbel houten hek voorzien om het terrein betreedbaar te maken met onder andere het te voorziene 75 mm geschut.
• De bunker diende deels in het bestaande landschap ingewerkt te worden.
• De bunker heeft wel allicht zo goed als zeker nooit zo diep ingewerkt gezeten in de heuvel als getekend op de plannen. De Tiroolse bochelende camouflage was daarvoor ook op de zijwanden met de schietgaten te uitgebreid op de bunker aanwezig. Gedeeltes die onder het maaiveld kwamen te zitten droegen namelijk deze bocheling niet.
• Het was zeker nooit de bedoeling de bunker te gaan accentueren of te laten opvallen in het landschap.

• De bunker was tot voor de bouw van de huidige nieuwbouwwoning altijd vlot toegankelijk en mits de toelating van de toenmalige eigenaar kon je vrij vlot de lager liggende schietgaten bekijken. De toegang is vrij ruim opengemaakt. De beide schietgaten zeer beperkt. Dit dichtmetsen dateert van tijdens de Duitse bezetting.
• Hij zat toen in een zeer rommelig tuintje verstopt en was binnenin gebruikt als een stapelhok en werkhuisje. Aan de bovenzijde was hij volgestapeld met allerhande bouwmaterialen als van een aannemer.
• Bij de uitbouw van de tuin van de huidige nieuwbouwwoning (rond 2012) is de bunker in elk geval bewaard gebleven maar om esthetische redenen en vooral ook voor de veiligheid in de tuin achteraan grotendeels verdwenen in een ophoging. Het is te zeggen, de stijle wanden van de bunkerwanden waarin de schietgaten zaten, zijn mee verdwenen in een 45° lopende helling en hierdoor niet meer zichtbaar.
• De bunker is hierdoor nog volledig terug te vinden in de tuin in die mate dat je volledig zijn dak kan zien met het nog vrij intacte ruw gebochelde Tyroolse camouflagewerk. Ook de verdwenen koepel steekt nog altijd als een bult naar boven.
• Wel zijn hierdoor de flanken met daarin de schietgaten volledig onder de grond verdwenen. Jammer dat deze eens niet bijkomend in hun volle glorie bijgefotografeerd werden tijdens de uitvoering van de nivelleringswerken.
• De eigenlijk toegang met zijn voorheen ook al aanwezige vrij gevaarlijke en stijle trap zijn ook nog aanwezig. De bunker is dus nog altijd zoals het vroeger was, aan de binnenzijde betreedsbaar en ook daar volgens de huidige eigenaars niet verder opgeruimd. Ik moet wel zeggen dat hij de laatste keer dat ik hem intern bezocht wel al heel wat leger was dan dat ik hem ooit bij eerste bezoeken terugvond. Wel is ook dit een meter of 4 lange en ongeveer 1 meter brede gat bovenaan volledig afgespannen met een draad zodat je hem zeker niet meer zo eenvoudig kan betreden dan dat dit vroeger wel degelijk het geval was. Eigenlijk is het op dat gebied wat jammer dat men aan kopse zijde van de trap geen klein hekje heeft gestoken zodat hij toch altijd vlot bereikbaar had gebleven. Dit is heden op zijn huidige manier van afsluiten niet echt meer het geval maar het is zeker niet onmogelijk om dit alsnog in de toekomst misschien alsnog te doen.
• Voor de rest is de bovenzijde van de bunker als een soort terras uitgewerkt dat zeer mooi uitkijkt over de vallei naar de Schelde toe.
• In zijn huidige vorm zijn de schietgaten dus niet meer zichtbaar en afgesloten. Ook is de toegang in theorie afgesloten maar altijd indien gewenst met enige voorzichtigheid nog wel bereikbaar en te betreden. Zonder hekje is bezoeken bij gidsbeurten wel zo goed als uitgesloten wat vroeger wel vlot kon.
• Deze toegang was zeker ook voorheen al niet origineel meer zoals hij was. Normaal had deze bunker een vanaf de straat geleidelijk naar beneden lopende toegangsleuf. Er dienden namelijk vlot 2 C75 mm kanonnen naar binnen gereden te kunnen worden. De keermuur naar de straatkant toe was dus zeker niet origineel. Mogelijks zitten onder het huidige maaiveld nog betonnen keerwanden van de originele toegangsoprit.

• De bunker heeft allicht nooit echt rechtstreeks oorlogsgeweld gekend en draagt allicht ook totaal geen sporen van strijd. In elk geval heb ik er nog geen kunnen van terugvinden en zou het weinig waarschijnlijk zijn.

• Op 18 mei 1940 diende een sectie van de 5e Batterij van de 8e Artillerie posities in te nemen in de 75 mm kanonbunkers op de Tumulus. Dit waren dus de bunkers Se2 en Se3. Bij hun aankomst werd al vrij snel een groot probleem vastgesteld. Zo bleek de begroeiing voor deze bunkers zo sterk opgeschoten dat het levensgevaarlijk werd voor de artilleristen om vanuit de bunkers te vuren. Het rooien van de bomen die hier risico voor inhielden zou meerdere dagen werk gevraagd hebben van de aanwezige genietroepen en die tijd was er toen zeker niet meer als u weet dat de hel aan het Bruggenhoofd Gent losbarstte 2 dagen later. Er is toen van de Belgische legerleiding aanwezig te Semmerzake beslist om allicht beide bunkers niet te gebruiken in de strijd die mogelijk ging volgen.
• Ondanks dat de bunker net zoals Se3 allicht nooit echt gebruikt is omdat men eigenlijk al veel vroeger had moeten beginnen met de bomen voor de bunkers te rooien en het schootsveld vrij te maken, heeft men voorheen zeker met deze bunker ook al heel wat problemen gehad. Zo had men al van kort na de afwerking van de bunker problemen met het behouden van de camouflagekleuren op de bunker. Vooral de groene camouflagevlekken op de lichtbruine grondverf verdwenen altijd zeer snel door afwisseling van grote hitte op het blote beton gevolgd door soms overvloedige regen. Bunker Se2 stond grotendeels op de kop van de helling onbeschermd in weer en wind. Indien deze camouflagekleuren verdwenen van de geelbruine ondergrond, werd de bunker van verderaf gezien een okergele vlek in het landschap. De camouflagevlekken zijn meermaals heraangebracht omwille van deze reden. Dit zal een bijkomende oorzaak zijn dat men niet moet verwachten (en ook zo bij bunker Se3) nog veel originele camouflagekleuren terug te vinden op de buitenzijde van de bunker.
• Boven de toegangsdeur aan de binnenzijde draagt de bunker alvast nog een originele inscriptie waar zo goed als ze nog leesbaar is, de datum 15 mei 1940 valt op te lezen.
• Een niet zo leuke anekdote die in elk geval wel allicht het toch iets meer afsluiten van de bunker verantwoordt, is het feit dat de aannemer die de afsluiting heeft geplaatst rond de huidige toegangsopening van ongeveer 4 op 1 meter, bij deze werken zelf op het hoogste punt van de kuil hier is ingesukkeld en daarbij zijn borstbeen brak. Dus toch niet zo onverantwoord om de put in de tuin op een verantwoorde manier te beveiligen.

• Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 108.862,50 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 138.862,50 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.